UKŁAD NERWOWY

Rozmieszczona w różnych częściach ciała i w różnym skupieniu tkanka nerwowa tworzy układ nerwowy. Główmym zadaniem tego układu jest reagowanie na bodźce oraz uchodząca naszej świadomości kontrola działania całego organizmu. Bodźce te mogą pochodzić z wewnątrz ciała bądź z zewnątrz, tj. ze środowiska, w którym organizm żyje. Bodźce (zwane też podnietami), na które reaguje układ nerwowy, są bardzo różne i zależnie od swej natury odbierane są różnymi narządami zmysłów. Bodźcami będą np. dźwięk, ucisk, ciepło i zimno oraz rozmaite obrazy otaczającego nas środowiska. Jedne z nich wywołują przyjemne lub przykre wrażenia (które, jak zobaczymy, tworzą się w mózgu) i mogą wywoływać świadome działanie; np. widok pięknego jabłka na drzewie może być bodźcem do wykonania ruchu ręką, aby to jabłko zerwać. Inne bodźce mogą być dla nas zupełnie obojętne; i tak np. ton stroika lub zapalenie lampki (zbędnej dla naszych potrzeb) jedynie chwilowo zwracają uwagę. Niektóre bodźce mogą sygnalizować bardzo poważne dla organizmu sytuacje. Takie podniety wywołują natychmiastową i szybką reakcję. Na przykład ukłucie palca szpilką spowoduje nagłe cofnięcie się ręki, z którego początkowo nie zdajemy sobie sprawy. Tego rodzaju elementarną, najprostszą odpowiedź układu nerwowego na bodziec nazywamy odruchem. Odruch może wyrażać się ruchem zewnętrznych części ciała, jak to ma miejsce w podanym przykładzie (potocznie nazywa się go ruchem instynktownym), lecz może też dotyczyć narządów wewnętrznych, które reagują na bodziec zależnie od swej specjalizacji, np. wskutek zadziałania pokarmu na błonę śluzową jamy ustnej następuje odruchowe wydzielanie śliny.