Sok trzustkowy
Rola trzustki jako gruczołu trawiennego polega na “wydzielaniu soku trzustkowego, w którego skład wchodzą: woda, elektrolity, białka i enzymy umożliwiające procesy trawienia. Chemiczne oddziaływanie soku trzustkowego, dzięki zawartości w nim dużej ilości dwuwęglanów, jest wybitnie zasadowe i dlatego sok trzustkowy obok żółci i soku jelitowego jest głównym czynnikiem neutralizującym kwaśną treść pokarmową, przechodzącą z żołądka do dwunastnicy. Część enzymów wydzielanych przez komórki gruczołowe trzustki przechodzi do przewodu trzustki w postaci nieczynnej i dopiero pod wpływem pewnych czynników znajdujących się w dwunastnicy nieczynne enzymy przechodzą w postać czynną. Np. trypsynogen pod wpływem enzymu wydzielanego przez błonę śluzową dwunastnicy enterokinazy, zamienia się w czynną trypsynę. Również i sama trypsyna uczynnia trypsynogen, a także proenzym lipazy. Enzymy trzustkowe można podzielić na 3 grupy: enzymy rozszczepiające węglowodany (amylaza trzustkowa) i przekształcające je na cukry proste, enzymy białkowe (trypsyna i inne), powodujące dalsze przemiany nadtrawionych w żołądku białek i doprowadzające je do rozpadu na składniki proste i przyswajalne, tj. aminokwasy, enzym działający na tłuszcze (lipaza), rozbijający je na glicerol i kwasy tłuszczowe. Aby jednak lipaza mogła działać, konieczne jest uprzednie zmieszanie tłuszczów z wydzieliną wątroby, tj. żółcią. Działanie żółci polega na emulgowaniu tłuszczów, tzn. rozbiciu ich na bardzo drobniutkie kuleczki, na które może dopiero zadziałać lipaza. Wydzielanie trzustki zależy od działalności wegetatywnego układu nerwowego, głównie jednak od wpływu hormonów przede wszystkim sekretyny, cholecystokinino-pankreozyminy i gastryny. Działanie tych hormonów zostało już uprzednio omówione.
