Zapalenie czerwieni wargowej

Kierunkowy, subiektywny dobór hodowcy, oparty o selekcję, nazywa Darwin doborem sztucznym.
Oprócz tej drogi powolnego, stopniowego przekształcania się organizmów dostrzega też Darwin zmienność nagłą (mutację), gdzie odchylenia u pewnych osobników od normalnych cech danego gatunku, czasem dość znaczne, ujawniają się niespodziewanie i z nie znanych powodów. Ta przyczyna zmienności jest jednak zjawiskiem rzadkim. Z obserwowanej zmienności organizmów w obrębie jednego gatunku (wskutek zabiegów hodowcy) wyprowadza Darwin wniosek, że gatunek nie jest formą trwałą. Z upływem czasu różnice istniejące pomiędzy odmianami pewnego gatunku (zakładając postępującą zmienność wskutek dziedziczności) ulegają w odległych pokoleniach takiemu spotęgowaniu, że wreszcie z tych odmian wytworzą się nowe gatunki. Oczywiście dobór sztuczny jest tylko jednym z czynników zmienności organizmów, przy czym ma on ograniczone pole i czas działania, nawet jeśli brać pod uwagę poprzedzający go dobór nieświadomy. Z tych też powodów istniejąca obecnie ogromna różnorodność form życia musiała być spowodowana istnieniem jakichś innych przyczyn; najważniejszą z nich jest wg Darwina dobór naturalny.
Przez dobór naturalny rozumie Darwin selekcję osobników żyjących dziko w przyrodzie, przez którą poprzez walkę o byt przeżywają osobniki lepiej przystosowane. Dobór naturalny jest więc, jak inaczej określa Darwin, przeżywaniem osobników najbardziej dostosowanych do aktualnych (w danym momencie) ciągle zmieniających się warunków życia.