BUDOWA I DZIAŁANIE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

Ośrodkowy układ nerwowy rozmieszczony w jamie czaszki i kanale kręgowym stanowi największe i, jak już wspomniano, najważniejsze skupienie tkanki nerwowej. To znaczne nagromadzenie komórek nerwowych z ich wypustkami wytworzyło charakterystyczny dla ośrodkowego układu nerwowego dwubarwny obraz. Miejsca zajmowane przez ciała komórek, o zabarwieniu szarym, zostały nazwane istotą szarą, a części utworzone przez odchodzące od komórek nerwowych włókna nerwowe zostały nazwane istotą białą. Od kości czaszki i od kostnych ścian kanału kręgowego oddzielają delikatną tkankę nerwową trzy błony, które nazywają się oponami mózgowia i rdzenia kręgowego. Pierwszą od zewnątrz jest opona wyściełająca kości, zwana twardą; pod nią znajduje się opona nazwana pajęczą z powodu swego siatkowatego wyglądu, a wreszcie tkankę nerwową bezpośrednio pokrywa opona miękka, zwana też naczyniową. Ułożone jedna pod drugą opony mózgowia i rdzenia kręgowego nie przylegają ściśle do siebie. Szersza szczelina pomiędzy oponą pajęczą a miękką wypełniona jest płynem mózgówo-rdzeniowym, który znajduje się również w przestrzeniach zawartych wewnątrz mózgowia (zwanych komorami) i w kanale środkowym rdzenia kręgowego. W obrębie czaszki istnieją połączenia pomiędzy przestrzenią pod pajęczą a komorami mózgowia i dzięki temu możliwe jest krążenie płynu mózgowo rdzeniowym. Płyn ten znajdując się pomiędzy oponami ośrodkowego układu nerwowego pełni rolę hydraulicznego amortyzatora, chroniącego mózgowie przed wstrząsami, a ponadto ma on pewne znaczenie odżywcze.