Cytoplazma

Cytoplazma oraz znajdujące się w niej struktury zostały już dziś dość dobrze poznane (choć zapewne nie wszystkie i niecałkowicie) głównie dzięki badaniom biochemicznym i mikroskopii elektronowej. Cytoplazma ma cechy roztworu koloidalnego lub zawiesiny, której składniki są w ciągłym ruchu. Stan fizyczny roztworu ulega zmianom w zależności od przebiegających w cyto- plazmie fizykochemicznych procesów przemiany materii oraz w zależności od zmieniających się warunków zewnętrznych. Cytoplazma żywej komórki jest najczęściej w stanie półpłynnym, noszącym nazwę solu (zolu), może jednak przechodzić w stan bardziej zagęszczony, galaretowaty, nazywany gelem (żelem) i odwrotnie z gelu w sol. Czasem pod wpływem szkodliwych czynników (np. wysokiej temperatury, silnych kwasów i zasad) cytoplazma ulega denaturacji, tj. zniszczeniu żywej struktury, i przechodzi w stan gelu nieodwracalnie. Przykładem może być denaturacja białka jaj pod wpływem gotowania oraz oparzenia lub odmrożenia tkanek trzeciego stopnia.