ZMYSŁ POWONIENIA

Komórki zmysłowe odbierające bodźce zapachowe znajdują się w błonie śluzowej górnej części jamy nosa. Przestrzeń, którą one zajmują, nazywa się okolicą węchową nosa, w odróżnieniu od położonej poniżej okolicy oddechowej. Przez tę ostatnią przechodzi głównie powietrze do płuc, a jej błona śluzowa nie zawiera komórek zmysłowych. Zmysł powonienia jest w rozmaitym stopniu rozwinięty u różnych ludzi, w każdym razie u człowieka jest on znacznie słabszy niż u zwierząt. Niektóre zwierzęta opierają swą orientację w terenie przede wszystkim na subtelnym i doskonałym węchu. Charakterystyczną cechą zmysłu powonienia jest to, że po pewnym czasie działania bodźca zapachowego odczuwa się go słabiej, a przy niezbyt silnym stężeniu zapachu przestaje się go odczuwać nawet całkowicie. Ta cecha kryje w sobie często groźne niebezpieczeństwo. Wypadki zatruć gazami (np. gazem świetlnym ulatniającym się w małej ilości z urządzeń oświetleniowych bądź kuchennych) zdarzają się właśnie dlatego, że po pewnym czasie drażniący zapach przestaje być odczuwany. Należy o tymi pamiętać i skoro tylko poczuje się zapach gazu, trzeba natychmiast wykryć jego źródło i usunąć niebezpieczeństwo zatrucia. Częste działanie silnych zapachów uszkadza zmysł powonienia. W czasie kataru nosa powonienie zostaje znacznie osłabione, a czasem całkowicie „wyłączone”. Dzieje się tak dlatego, że obrzęknięta i pokryta nadmierną wydzieliną błona śluzowa nosa nie pozwala dotrzeć lotnym cząsteczkom substancji zapachowej do zakończeń odbiorczych nerwu węchowego.