Ciemiączko duże o kształcie rombu

Znajdujące się na przodzie czaszki pomiędzy kością czołową a kośćmi ciemieniowymi, oraz znacznie mniejsze, o kształcie trójkątnej szczeliny ciemiączko małe pomiędzy kośćmi ciemieniowymi a kością potyliczną. Na ciemiączkach delikatną tkankę mózgową ochraniają tylko miękkie błony i wskutek lego jest ona specjalnie narażona na uszkodzenia. W kości skroniowej, której część zwana piramidą znajduje się w głębi czaszki, mieści się narząd słuchu i równowagi. Zostaną one omówione w rozdziale o zmysłach. Omawiając czaszkę trzeba też wspomnieć o kości klinowej, w której trzonie jest zagłębienie dla przysadki mózgowej. Przysadka jest gruczołem dokrewnym. Pomimo swych niewielkich rozmiarów i wagi (wielkość orzecha laskowego, waga od 0,5 do 1 g) posiada ona olbrzymie znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Działanie tego gruczołu omówione będzie w rozdziale o gruczołach dokrewnych. Charakterystyczną cechą niektórych kości czaszki jest to, że znajdują się w nich jamy wypełnione powietrzem i połączone bądź z jamą nosową, bądź z nosową częścią gardła. Z jamą nosową łączą się bezpośrednio dwie jamy kości szczęki górnej nazywane zatokami szczękowymi. Jamki powietrzne, czyli zatoki kości sitowej, klinowej i czołowej tworzą razem skomplikowany układ, który również ma połączenie z jamą nosową. Jamki znajdujące się w kości skroniowej łączą się z gardłem kanałem, zwanym trąbką Eustachiusza, którego jedno ujście znajduje się w części nosowej gardła, a drugie w uchu środkowym. Wskutek istnienia tych połączeń bakterie z gardła lub nosa, w przypadkach chorób tych narządów, mogą przedostać się do jam w kościach czaszki i wywołać ich zapalenie. Mówi się wówczas o zapaleniu zatok szczękowych, czołowych itd. Stany zapalne zatok są zazwyczaj powodem silnych bólów głowy, podwyższonej temperatury ciała i wymagają leczenia specjalistycznego.